Trung Quốc- cơn đau đầu mãn tính của kinh tế 16:29 12/11/2018

Bên cạnh việc phải vật lộn với cuộc chiến thương mại với Mỹ, những khó khăn kinh tế của Bắc Kinh đang ngày càng nhiều và có thể leo thang nhanh chóng nếu chính sách thuế quan của Mỹ thực sự bắt đầu phát huy tác dụng.

Bất chấp việc Mỹ đánh thuế nhập khẩu lên 200 tỷ USD hàng Trung Quốc, xuất khẩu của nước này vẫn tăng mạnh, tới 16% trong tháng 10. Tuy nhiên, tình hình có thể thay đổi trong vài tháng tới, khi thuế nhập khẩu tăng từ 10% lên 25% như Mỹ đe dọa.

Khối nợ tăng một cách khó kiểm soát

Nền kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh chóng trong những năm sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu nhờ vào các khoản nợ lặp đi lặp lại.

Ông Gerard Burg, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Quốc gia Australia, cho biết: “Tăng trưởng của Trung Quốc phụ thuộc vào các khoản vay”. Tổng số nợ trong hệ thống tài chính Trung Quốc hiện giờ gấp nhiều lần giá trị của toàn bộ nền kinh tế. Số tiền nợ này được sử dụng cho việc xây dựng cầu, đường và cơ sở hạ tầng. Nhưng phần lớn lại được đầu tư vào những lĩnh vực kém hiệu quả của nền kinh tế, chẳng hạn như các Cty vốn nhà nước lớn và hoạt động kém hiệu quả. Khu vực tư nhân năng động hơn lại không được đầu tư nhiều.

Một số nhà phân tích nghi ngờ cam kết của chính phủ Trung Quốc về dọn dẹp hệ thống tài chính, đặc biệt khi GDP ngày càng tăng chậm và chiến tranh thương mại leo thang. Vì nhiều chính quyền địa phương và công ty quốc doanh sẽ phải chật vật tồn tại khi không được bơm tín dụng giá rẻ thường xuyên, Kevin Lai – nhà kinh tế học tại Daiwa Capital Markets dự báo. Cắt đứt nguồn tín dụng của họ “có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng, như bất ổn xã hội, sa thải hàng loạt và phá sản”, Lai cho biết. Đó là kịch bản Bắc Kinh muốn tránh.

Đồng tiền trượt giá

Chính phủ Trung Quốc cũng đang cố gắng giải quyết việc đồng NDT tiếp tục trượt giá. Đồng NDT giảm hơn 9% so với đồng USD kể từ tháng 1 do những lo ngại về nền kinh tế Trung Quốc, và quyết định tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã đẩy giá trị của đồng USD tăng cao.

Đồng NDT suy yếu đã thúc đẩy ngành xuất khẩu khổng lồ của Trung Quốc, vì nó làm cho các sản phẩm Trung Quốc rẻ hơn trên thị trường toàn cầu. Nhưng sự sụt giảm quá sâu đã gây ra nhiều rắc rối trước đây. Giai đoạn 2015-2016, đồng NDT giảm mạnh khiến một lượng tiền khổng lồ tràn ra khỏi Trung Quốc khi các nhà đầu tư rút tiền khỏi nước này. Khủng hoảng buộc Bắc Kinh phải chi hàng trăm tỷ USD để cứu đồng tiền của mình.

NDT mất giá có thể trở thành một vòng xoáy nguy hiểm, Manu Bhaskaran – nhà sáng lập hãng tư vấn Centennial Asia nhận xét. Capital Economics cho biết vài tháng gần đây, Bắc Kinh dường như đã bắt đầu sử dụng khối ngoại tệ dự trữ khổng lồ để làm chậm lại đà giảm giá của NDT.

Bong bóng bất động sản

Thập kỷ qua, giá nhà đất tại Trung Quốc đã tăng hơn gấp đôi, do lãi suất thấp và thiếu nơi ở tại các thành phố lớn, hãng nghiên cứu Gavekal cho biết. Tuy nhiên, thị trường bất động sản “dường như đã bắt đầu rạn nứt”, Aidan Yao – nhà kinh tế học nghiên cứu các thị trường mới nổi tại AXA Investment Managers cho biết. Ông lấy ví dụ một số hãng bất động sản lớn phải giảm giá do nhu cầu yếu đi. “Thị trường nguội đi chỉ còn là vấn đề thời gian”, Yao nhấn mạnh.

Bất động sản vẫn là một trong những điểm sáng của kinh tế Trung Quốc năm nay. Tuy nhiên, nó sẽ trở thành gánh nặng khi giá cả lao dốc, các nhà phân tích tại Fitch Solutions cho biết. Trung Quốc khi ấy sẽ phải nhận thêm một tầng sức ép nữa.

Những vấn đề mãn tính

Các quan chức Trung Quốc cắt giảm thuế, chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và nới lỏng chính sách tiền tệ để tìm cách thúc đẩy tăng trưởng. Nhưng một số chuyên gia cho rằng, “cách chữa trị này” là sai đối với những “căn bệnh” hiện nay của nền kinh tế Trung Quốc. “Những vấn đề của Trung Quốc là mãn tính, không phải cấp tính”, Derek Scissors, chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, cho biết. Theo ông Scissors, các vấn đề chính, chẳng hạn như dân số già hóa nhanh chóng và môi trường kinh doanh không cạnh tranh của Trung Quốc, đang bị bỏ qua.

Chính phủ Trung Quốc đã nới lỏng chính sách một con trong 10 năm qua và đã thúc đẩy tăng cường cạnh tranh bằng các kế hoạch cho phép các công ty nước ngoài có quyền tiếp cận nhiều hơn vào các lĩnh vực như ngân hàng và xe hơi. Nhưng những động thái này dường như được đưa ra quá muộn hoặc chưa đủ, gây ra những lo ngại nghiêm trọng về tương lai kinh tế dài hạn của Trung Quốc. “Các nền kinh tế già cỗi, nợ nần thì không thể phát triển”, ông Scissors nhận

Tổng hợp